UNSUR INTRINSIK SANE WENTEN RING SATUA

UNSUR INTRINSIK YANG ADA DI CERITA

Materi Unsur Intrinsik

Berbahasa Indonesia

Materi Unsur Intrinsik Berbahasa Bali

*   Tema : ide atau gagasan dasar yang melatarbelakangi keseluruhan cerita.

*   Tokoh : pelaku atau orang yang terlibat pada cerita tersebut

*   Penokohan : penentuan watak atau sifat yang ada di dalam cerita

*   Alur : urutan jalan cerita yang disampaikan oleh penulis

*   Setting/Latar : mengacu pada waktu, suasana dan tempat kejadian di cerita tersebut

*   Amanat : pesan moral atau pelajaran yang bisa kita petik dari cerita tersebut

*   Sudut pandang : posisi si pengarang, orang pertama, kedua atau orang yang berada di luar cerita

*   Gaya bahasa : berkaitan dengan pemilihan kata kalimat dan majas yang digunakan dalam cerita

 

v Unteng : sane marupa unteng sane ngwangun satua punika

v Pragina : sang sane wenten ring satua

v Parisolah : sapunapi kahanan parisolah pragina ring satua punika

v Lelintihan satua : indik lelintihan satua ngantos puput

v Setting/latar : wenten genah, galah lan kahanan

v Piteket :pitutur sane prasida kaambil saking satua punika

v Genah sang pangawi : ring dija genah sang pangawi rikala nyurat satua punika

v Paribasa  : mapaiketan sareng kruna, lengkara miwah paribasa sane kaanggen ring satua

 

Satua Bali

I Siap Selem

Ada katuturan satua I Siap Selem ngelah pianak pepitu. Ane paling cerika tusing ngelah bulu madan I Doglagan. Sawai-wai I Siap Selem ngalih amah nganti ke dauh pangkunge.

Sedek dina anu ritatkala I Siap Selem teken panak-panakne ngalih amah dauh pangkunge, lantas langite magerudug nyihnayang lakar ujan.

 

“Me, lan jani mulih. Ento guleme gede gati” keto pianakne kelihan ngomong.

 

“Ao Me yang takut nyanan iraga ujanan dini” pianakne lianan milu masaut

 

“Cening jak mekejang, lan jani ditu di umahe ento malu maembon. 

 

Yen jani iraga mulih pedas iraga ujanan. Tolih ento adine, I Doglagan. Ia tusing ngelah bulu. Yen ia ujanan lakar bisa mati” keto I Siap Selem maorahan teken pianak-pianakne. Lantas I Siap selem teken pianakne makapitu ngungsi ka umahe ane ada di sisin pangkunge ento.

 

“Jero jero sane madue pondok niki, dados ke tiang milu maembon?” keto I Siap Selem metakon.

 

Lantas pesu ane ngelah umahe ento boya ja sios wantah meong lua madan Meng Kuuk.

 

“Ngeong ngeong.. ih Siap Selem ngujang mai?”

“Jero Meong, tiang mriki jagi maembon mawinan tiang madue pianak-pianak kari alit. Tusing melah keneh tiange ngajakin ngrobok ujan”.

“Nah lamun buka keto, lan mai macelep ka tengah” ditu lantas Meng Kuuk ngajakin I Siap Selem tekening pianakne mulihan. Sajaan lantas tuun ujan bales pesan ngaenang pangkunge blabar. 

 

Petengne I Siap Selem tusing ngidayang pules. Ditu lantas ia ningeh Meng Kuuk marerembug ajaka pianak-pianakne.

 

“Cening ajak makejang, petenge ene iraga lakar pesta besar. Ne Meme ngelah siap pengina ngajak pianak makapitu” keto munyine Meng Kuuk.

 

“Tiang baang kibulne Me!” keto pasaut panakne

 

“Tiang baang kampidne Me!” pianakne len milu masaut

 

Ningeh tutur Meng Kuuke teken pianak-pianakne buka keto, lantas I Siap Selem nundunin pianak-pianakne. Lantas seka besik pianak I Siap Seleme makeber ngecosin pangkung.

 

Brrr.. Burr.. Suuak… Keto pianakne ane paling keliha makeber.

 

“Apa ento Siap Selem?” metakon Meng Kuuk

 

“Ento don timbule ulung” keto I Siap Selem nyautin

 

Brrr.. Burr.. Suuak… keto pianakne lenan makeber

“Apa ento Siap Selem?” Meng Kuuk buin mtakon

 

“Ento don tiinge ulung” pesautne Siap Selem.

 

Jani enu I Siap Selem teken I Doglagan dogen ditu di umahne Meng Kuuk. Mabesen lantas I Siap Selem teken I Doglagan.

 

“Cening Doglagan, jani Meme lakar ngalahin cening dini. Nyanan yen lakar amaha teken I Meng Kuuk, duegang madaya. Orahang eben ceninge nu pait, nu belig, sing pantes daar malu. Tunden Ia ngubuhin nganti tumbuh bulu. Yen suba tumbuh bulu, ditu lantas makeber mulih”.

 

Lantas I Siap Selem makeber ngentasin pangkung. Brrr.. Burr.. Suuak… keto munyin pakeber I Siap Seleme.

“Apa ento Siap Selem?” matakon lantas I Meng Kuuk. Tusing ada ne nyautin. Ditu lantas I Meng Kuuk nelokin I Siap Selem. Mekesiab lantas ia mare dapetanga tuah ada I Doglagan ditu.

 

“Beh, pasti busan ane orahange don-donan ulung ento boya ja len wantah I Siap Selem teken pianak-pianakne”

“Duh jero para meong sinamian, sampunang tiang ajenga mangkin. Tiang konden tumbuh bulu sinah eben tiange pait, belig, miwah ten jaan ajeng. Pinih becik ubuhin dumun tiang nganti tumbuh bulu, drika wawu dados ajeng tityang” I Doglagan mautsaha madaya upaya apang sing amaha teken I Meng Kuuk lan pianak-pianakne. 

 

I Meng Kuuk kena baana kabelog-belog baan I Doglagan. Ia nyak ngubuhin I Doglagan. I Doglagan wadahina guungan lan sabilang wai baanga ngamah. Gelising satua jani bulun I Doglagane suba tumbuh. Meng Kuuk lan pianakne pada repot ngae lakar basa anggona ngolah ben Doglagane.

 

“Eh Doglagan, jani lakar kaamah”

 

“Nggih dados nika jero. Nanging apang eben tiange jaanan, keburang dumun tiang ping telu”. Meng Kuuk lantas ngeburang I Doglagan. Prrrr. Prrrr. Prrrr. Pas keburane ping telu mekeber lantas I Doglagan. Joh pakeberne lantas ngenceg duur batune. Meng Kuuk nguber I Doglagan lan tingalina ia ngenceg duur batune. Meng Kuuk nyagrep nanging I Doglagan ngenggalang makeber. Ane sagrepa I Meng Kuuk boya ja len tuah batu ane ngranaang gigine pungak. I Doglagan makeber sambilanga ngendingin I Meng Kuuk.

“Ngik ngak ngik nguk gigi pungak nyaplok batu. Ngik ngak ngik nguk gigi pungak nyaplok batu.”

 

Komentar

Postingan populer dari blog ini

sinonim malih niki (Len raos kruna)

sinonim basa bali

tungkalikan kruna